ભારત અને ચીન વચ્ચે સીમા વિવાદ વર્ષો જુનો છે. ઘણા વખતથી બંને દેશોની સીમાએ તણાવની ઘટનાઓ થઈ ચુકી છે. તાજેતરમાં ચીન તરફથી એક મહત્વપૂર્ણ નિવેદન આવ્યું છે. ચીનના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા માઓ નિંગે જણાવ્યું કે ભારત સાથેનો સીમા પ્રશ્ન જટિલ છે અને તેને ઉકેલવામાં હજુ પણ સમય લાગી શકે છે.
ચીનના પ્રવક્તાએ સ્પષ્ટ કર્યું કે ચીન સીમાના નિર્ધારણ, સીમા વ્યવસ્થાપન, અને મર્યાદા વિસ્તારોમાં શાંતિ જાળવવા માટે ભારત સાથે સંવાદ અને સહયોગ માટે તૈયાર છે. તેમણે કહ્યું કે “ભારત-ચીન સીમા પ્રશ્નના ઉકેલ માટે બંને દેશોએ વિશેષ પ્રતિનિધિ (એસઆર) મકાનાની રચના કરી છે અને રાજકીય માપદંડો તથા માર્ગદર્શક સિદ્ધાંતો પર સહમતિ પણ બનાવી છે.”
આ નિવેદન એ સમયે આવ્યું છે જ્યારે ભારતના રક્ષામંત્રી રાજનાથસિંહે 26 જૂને ચીનના રક્ષામંત્રી ડોંગ જૂન સાથે ચીનના કિંગદાઓ શહેરમાં મળીને સીમા વિવાદને પગલે એક રૂઢિવાદી રોડમૅપ તૈયાર કરવાનો સૂચન આપ્યો હતો. આ મુલાકાત શાંઘાઈ સહયોગ સંસ્થા (SCO)ના સંમેલન દરમિયાન યોજાઈ હતી.
લાંબા સમયથી ચાલતી આ સમસ્યા અંગે પૂછવામાં આવતા માઓ નિંગે જણાવ્યું કે, “સીમા પ્રશ્ન બહુ જટિલ છે અને તેનો ઉકેલ તરત નથી મળતો. આ પ્રક્રિયામાં સમય લાગી શકે છે.”
આ અગાઉ 2023ના ડિસેમ્બર મહિનામાં ભારતના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજીત ડોભાલ અને ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યીએ પણ 23મા રાઉન્ડની બેઠક યોજી હતી. 2020માં બંને દેશોની સીમા પર તણાવ બાદ આ પહેલી બેઠક હતી.
ચીનનું આ નિવેદન દર્શાવે છે કે બંને દેશો વચ્ચે વાર્તા ચાલુ રાખીને શાંતિ જાળવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવશે, પરંતુ સીમા વિવાદના અંતિમ ઉકેલ માટે ધીરજ રાખવી જ પડશે.
ભારત અને ચીન વચ્ચે દાયકાઓથી ચાલતા સીમા વિવાદને લઈને ચીને એક મહત્વપૂર્ણ બયાન આપ્યું છે. ચીનના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા માઓ નિંગે સોમવારે જણાવ્યું કે, “સીમા વિવાદ એક જટિલ મુદ્દો છે અને તેને હલ કરવામાં સમય લાગશે.”
શાંતિપૂર્ણ ચર્ચા અને સહયોગ પર ભાર
માઓ નિંગે ઉમેર્યું કે, “ચીન ભારત સાથે સીમા પરિસીમન (ડીમાર્કેશન), સીમા પ્રબંધન અને શાંતિ જાળવવા માટે સંવાદ જારી રાખવા તૈયાર છે.” તેમણે LAC (વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા) પર શાંતિ અને સ્થિરતા જાળવવા પર ભાર મૂક્યો.
રાજનાથ સિંહ અને ચીનના રક્ષા મંત્રી વચ્ચે વાટાઘાટો
ગયા અઠવાડિયે, રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહ અને ચીનના રક્ષા મંત્રી ડોંગ જુન વચ્ચે શાંઘાઈ સહકાર સંગઠન (SCO) ની બેઠક દરમિયાન ચર્ચા થઈ હતી. આ મુલાકાત દરમિયાન, ભારતે સીમા વિવાદના સંગઠિત રોડમેપ દ્વારા હલ કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો.
23મી રાઉન્ડના વાટાઘાટો છતાં પ્રગતિ ધીમી
ચીન-ભારત વચ્ચે સીમા પ્રશ્ન પર 23 રાઉન્ડની વાટાઘાટો થઈ ચુકી છે, પરંતુ હજુ સુધી કોઈ નિર્ણાયક પરિણામ નથી આવ્યું. માઓ નિંગે સ્પષ્ટ કર્યું કે, “આ મુદ્દો ઐતિહાસિક રીતે જટિલ છે અને તેને હલ કરવા લાંબો સમય લાગે છે.”
અજિત ડોવાલ અને ચીનના વિદેશ મંત્રીની મુલાકાત
ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજિત ડોવાલ અને ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યી વચ્ચે 23મી રાઉન્ડની મીટિંગ થઈ હતી. 2020માં LAC પર તણાવ બાદ આ પહેલી મહત્વપૂર્ણ વાટાઘાટ હતી.
શું છે ચીનની વાસ્તવિક યોજના?
ચીનનું આ બયાન સૂચવે છે કે તેઓ સમય ખેંચવા માગે છે, પરંતુ ભારત સ્પષ્ટ છે કે “શાંતિ અને વાટાઘાટો” એકમાત્ર રસ્તો છે. SCO જેવા બહુપક્ષીય મંચો પર આવી વાતચીતો ચાલુ રહેશે.