ભારત-અમેરિકા વેપાર વાટાઘાટો: ખેતી અને ડેરી ક્ષેત્રે છૂટ આપવા ભારતનો સખત રુખ

ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે ચાલી રહેલી દ્વિપક્ષીય વેપાર વાટાઘાટોમાં ભારત સરકારે ખેતી અને ડેરી ક્ષેત્રમાં આયાત શુલ્કમાં છૂટ આપવાની અમેરિકાની માંગને સખત ઇનકાર કર્યો છે. વાણિજ્ય મંત્રાલયના વિશેષ સચિવ રાજેશ અગ્રવાલની અગ્રણીતામાં ભારતીય ટીમ હાલ વોશિંગ્ટન ડી.સી.માં વાટાઘાટો કરી રહી છે.

મુખ્ય મુદ્દાઓ:

• 9 જુલાઈની ડેડલાઇન: અમેરિકાએ 90 દિવસની મોરાટી આપી હતી, જે 8 જુલાઈને સમાપ્ત થાય છે.
• અમેરિકાની માંગ: ખેતી, ડેરી, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, વાઇન અને પેટ્રોકેમિકલ્સ પર આયાત શુલ્કમાં ઘટાડો.
•  ભારતની માંગ: ટેક્સ્ટાઇલ, ગહના, ચામડી, ઝીંગા, તેલીબિયાં અને ફળો જેવા શ્રમ-ગહન ક્ષેત્રોમાં છૂટ.

શા માટે ખેતી અને ડેરી ક્ષેત્ર ‘રેડ લાઇન’ છે?

• છોટા અને સીમાંત કૃષકોને અમેરિકી સબસિડીવાળા ઉત્પાદનો સાથે સ્પર્ધા કરવી મુશ્કેલ.

• ડેરી ક્ષેત્ર 8 કરોડ ગ્રામીણ પરિવારોની આજીવિકા સાથે જોડાયેલું.

• ભારતે અત્યાર સુધી કોઈપણ દેશ સાથે ડેરી ક્ષેત્ર ખોલ્યું નથી.

શું થઈ શકે છે જો વાટાઘાટો નિષ્ફળ જાય?

• અમેરિકા ભારતીય ઉત્પાદનો પર 26% રેસિપ્રોકલ ટેરિફ લાગુ કરી શકે છે.

• $6.3 બિલિયનનો ભારતીય નિકાસ પ્રભાવિત થઈ શકે છે.

ભારત સરકાર સ્થાનિક ખેડૂતો અને ડેરી ઉદ્યોગના હિતોનું રક્ષણ કરવા માટે દઢ છે. જોકે, બંને દેશો 9 જુલાઈ પહેલાં અંતરિમ સોદો કરવાના પ્રયાસોમાં છે. આ વાટાઘાટો ભારતના આર્થિક સાર્વભૌમત્વ અને ખેતી સુરક્ષા માટે નિર્ણાયક સાબિત થઈ શકે છે.