ભારતમા આ વર્ષે મોનસૂન ઘણી ઝડપી અને તીવ્ર થયો છે. ભારત મૌસમી વિભાગ (IMD) એ પુષ્ટિ કરી છે કે 29 જૂન, 2025ના રોજ મોનસૂન સમગ્ર દેશમાં ફેલાઈ ગયો છે – આ સામાન્ય સમયગાળાની તુલનામાં પૂરા 9 દિવસ પહેલું છે. સામાન્ય રીતે આ મોનસૂન 8 જુલાઈ સુધી આવે છે.
મોનસૂનની આ અચાનક આવકને કારણે પૂર્વ અને પશ્ચિમ ભારતમાં ભારે વરસાદ, પૂર અને અનેક વિસ્તારોમાં જીવલેણ અવરોધ જોવા મળ્યા છે.
કેરળથી મુંબઈ સુધીનો ઝડપથી પ્રવાસ
મોનસૂન 24 મેના રોજ કેરળ પહોંચ્યો હતો, સામાન્ય સમય કરતા એક અઠવાડિયું પહેલા. ફક્ત બે દિવસમાં જ તે મુંબઈ પહોંચી ગયો – છેલ્લા 25 વર્ષમાં સૌથી વહેલું આગમન. સામાન્ય રીતે આ પ્રવાસમાં 10–11 દિવસ લાગતા હોય છે.
મે મહિનામાં જ અનેક પશ્ચિમ વિક્ષેપોની અસરથી દેશના ઘણા ભાગોમાં પહેલેથી જ મજબૂત પૂર્વ-મોનસૂન વરસાદ શરૂ થયો હતો. આ વખતે પશ્ચિમ વિક્ષેપો 5 થી 7 વાર આવ્યા, જ્યારે સામાન્ય રીતે મેમાં 1–2 વાર જ જોવા મળે છે.
ઉત્તર-પૂર્વ ભારત પર પ્રથમ અસર
મે અંતથી શરૂ થયેલો સતત વરસાદ જૂનમાં પણ ચાલ્યો. આસામ, મેઘાલય, અને અરુણાચલ પ્રદેશ સહિતના રાજ્યમાં ભારે વરસાદ અને ભૂસ્ખલન થયા. Sphere Indiaના રિપોર્ટ અનુસાર, ઓછામાં ઓછા 50 લોકોના મોત થયા છે અને 15,000 હેક્ટર ખેતીનો નુકસાન થયો છે.
હવામાન વ્યવસ્થાઓ અને હાલની સ્થિતિ
છેલ્લા 24 કલાકમાં ઉત્તરાખંડ, મધ્ય પ્રદેશ, પંજાબ, હરિકાના, ઉત્તર પ્રદેશ, ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર સહિત અનેક રાજ્યોમાં ભારે વરસાદ થયો છે.
40–70 કિમી/કલાકની ઝડપે પવન અને વીજળીવાળા તોફાન પણ આવ્યા.
મુખ્ય હવામાન સિસ્ટમો:
-
કચ્છ ઉપર લો-પ્રેશર એરિયા.
-
ઉત્તર પ્રદેશ અને પશ્ચિમ બંગાળ પર ચક્રવાતીય પરિભ્રમણ.
-
પૂર્વ–પશ્ચિમ ટ્રફ અને ઉત્તર–પૂર્વમાં વધતી અસસ્થિરતા.
આગામી આગાહી: કયા વિસ્તારમાં કેટલો વરસાદ?
પશ્ચિમ ભારત:
-
આગામી 7 દિવસમાં કોંકણ, મુંબઈ, ગુજરાત અને ઘાટ વિસ્તારોમાં ભારે–અતિભારે વરસાદ.
-
અન્ય વિસ્તારોમાં મધ્યમ વરસાદ.
ઉત્તર–પશ્ચિમ ભારત:
-
30 જૂને ઉત્તરાખંડ અને યુપીમાં 20 સેમી કરતા વધુ વરસાદ.
-
હિમાચલ, પંજાબ, હરિયાણા, રાજસ્થાનમાં છટાંછવાયા વરસાદ.
મધ્ય અને પૂર્વ ભારત:
-
ઓડિશા, ઝારખંડ, છત્તીસગઢ, બિહાર, એમપીમાં સતત ભારે વરસાદ 4 જુલાઈ સુધી.
-
ગેંગેટિક પશ્ચિમ બંગાળમાં 29–30 જૂને ભારે વરસાદ.
ઉત્તર–પૂર્વ ભારત:
-
આસામ, મેઘાલય, અરુણાચલમાં 1–4 જુલાઈ દરમિયાન ખૂબ ભારે વરસાદની આગાહી.
સાવચેત રહો અને તાજી હવામાન માહિતી મેળવતા રહો. ક્યારેક તીવ્ર વરસાદ અને પૂર જેવી પરિસ્થિતિઓમાં સાવચેતી જ જીવ બચાવે છે.