ફિનટેક જગતમાં કુનલ શાહનું નામ કોઈ અજાણ્યું નથી. તેમણે પહેલા ફ્રીચાર્જ શરૂ કરી અને ત્યાર બાદ ક્રેડ (CRED) સાથે ભારતના ક્રેડિટ કાર્ડ પેમેન્ટમાં નવી ક્રાંતિ લાવી. પરંતુ ડિલોઇટ સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ Adarsh Samalopanan ના તાજેતરના LinkedIn પોસ્ટે ઉદ્યોગજગતમાં ચર્ચા જાગૃત કરી છે.
અદરશે પોતાના પોસ્ટમાં લખ્યું:
“ઉદ્યમિત્વમાં 15 વર્ષ થયા છતાં, હજુ સુધી એક પણ નફાકારક વર્ષ નથી. તો કહો પછી તેમને ઉજવવાનો કારણ શું છે?”
આ ટિપ્પણી પછી અનેક ચર્ચા અને પ્રતિસાદ થયા. ઘણા લોકોએ કુનલ શાહના દૃષ્ટિકોણ અને યોગદાનની પ્રશંસા કરી, તો કેટલાકે લાખો કરોડોની નુકસાન વચ્ચે આવો મહિમા શંકાસ્પદ ગણ્યો.
FreeCharge થી CRED સુધીનો સફર
કુનલ શાહે 2010માં FreeCharge શરૂ કર્યું. 2015માં કંપનીએ 35 કરોડ રૂપિયા આવક કરી, પરંતુ 269 કરોડ રૂપિયા નુકસાન પણ કર્યું. Snapdealએ FreeChargeને 2,800 કરોડમાં ખરીદી લીધો. માત્ર 2 વર્ષમાં Axis Bankએ તેને 370 કરોડમાં લઇ લીધું. આ પ્રમાણે કંપનીના મૂલ્યમાં 85%થી વધુ ઘટાડો થયો.
2018માં તેમણે CRED લોન્ચ કર્યું. લોકો ક્રેડને ક્રેડિટ કાર્ડ બિલ પેમેન્ટને “પ્રીમિયમ” અનુભવ બનાવવા માટે જાણે છે. પરંતુ સાત વર્ષમાં CREDએ 493 કરોડ આવક કરી અને કુલ 5,215 કરોડનું નુકસાન નોંધાવ્યું.
લોકોએ શું કહ્યું?
આ પોસ્ટના જવાબમાં LinkedIn પર મિશ્ર પ્રતિભાવ આવ્યા.
એક યુઝરે લખ્યું:
“સત્ય છે. આજે પણ આટલી મોટી મૂલ્યમાન્યતા કેવી રીતે થઇ તે અજ્ઞાત રહસ્ય છે.”
બીજાએ કહ્યુ:
“WhatsAppએ પણ ક્યારેય નફો નથી કર્યો, તો શું તે નિષ્ફળ થયો?”
અન્ય યુઝરે કહ્યુ:
“કુનલ ફક્ત કંપની નથી બનાવતા, તેઓ બજાર બદલે છે. FreeChargeએ UPI પહેલા ડિજિટલ પેમેન્ટ્સમાં ક્રાંતિ કરી. CREDએ ક્રેડિટ કાર્ડ પેમેન્ટને પ્રીમિયમ અનુભવ બનાવી દીધો.”
આ પણ વાંચો :- મુંબઈનો ઐતિહાસિક ફિલ્મીસ્તાન સ્ટુડિયો 183 કરોડમાં વેચાયો, આર્કેડ ડેવલોપર્સે કર્યો સોદો
કુનલ શાહનો જવાબ
આ ટીકા પર પોતે કુનલ શાહે જવાબ આપતા લખ્યું:
“સાચું છે. આપણે તેઓનું પણ સમ્માન કરવું જોઈએ જેઓ નફાકારક કંપની બનાવે છે વિના બહારના મૂડીપુષ્ટિથી.”
“આજે જ્યારે AIનો યુગ છે, ત્યારે નોકરી શોધવી જોખમી બનશે. વધુ ઉદ્યોગપતિઓ બનવા જોઈએ, જેથી નોકરીઓ સર્જાઈ શકે.”
શું નુકસાન ને લીધે સફળતા અમાન્ય થાય છે?
આ સવાલ ઉદ્યોગજગતમાં સતત ચર્ચાનો વિષય છે. એક તરફ નિષ્ફળતાની ભય વચ્ચે અજાણ્યા રસ્તે પગલાં મૂકનાર ઉદ્યમીઓને ઉજવવાની જરૂર છે. બીજી તરફ, ગોઠવેલા મૂલ્યાંકન અને સતત નુકસાન સામે જવાબદારીનો મુદ્દો પણ મહત્વનો છે.
આ વિવાદ દર્શાવે છે કે સફળતા માત્ર નફામાં જ ન માપવી જોઈએ, પરંતુ કંપનીના પ્રભાવ, બજાર બદલાવ અને નવતર વિચારોને પણ ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ.